بھارتی کسانوں کی موجودہ تحریک نے جن انقلابی کاموں کی بنیاد رکھی ان میں ایک ’ٹرالی ٹائمز‘بھی ہے۔ پنجابی زبان میں نکلنے والا یہ اخبار کیا ہے، اس بارے ذیل میں پڑھئے۔ گورمکھی میں شائع ہونے والے اس اخبار کے بعض مضامین کو شاہ مکھی رسم الخط میں قارئین جدوجہد کے لئے سلسلہ وار پیش کیا جا رہا ہے۔ آج اس سلسلے کا پہلا مضمون بعنوان ’لڑانگے، جتانگے‘ پیش کیا جا رہا ہے۔ ان مضامین کو شاہ مکھی میں ورندر سنگھ، سارہ کاظمی، وقاص بٹ، علی شیر اور شمس رحمان نے ڈھالا ہے۔
ٹرالی ٹائمز کیہ ہے؟
ٹرالی ٹائمز کجھ نوجواناں ولوں سانجھے کسان مورچے دے حق وچ کیتا ادم ہے۔ ایہہ کسان مورچے دا آفیشل اخبار نہیں ہے۔ اس وچ مورچے وچلے لوکاں دیاں کہانیاں لوکاں تکّ پہنچاؤن دا عذر کیتا گیا ہے۔ ساڈا منشا سہردتا نال لوک من دی ترجمانیں کرن دا ہے۔ اس وچ ہر وار وکھو وکھ لکھاریاں دے لیکھ پہنچ کرکے لکھائے جاندے ہن۔ خیال صرف ایہو رکھیا جاندا ہے کہ لکھت آپسی وکھریویاں توں اپر اٹھ کے سانجھے کسان مزدور مورچے دی چڑدیکلا لئی وچنبدھّ ہووے۔ ایس پور چ لکھاریاں ولوں بھیجیاں گئیاں لکھتاں، تصویراں اتے کلاکرتاں ہون گیاں۔ ٹرالی ٹائمز ساریاں کسان مزدور جتھییبندیاں ولوں کیتی لامبدھی اتے یوگ اگوائی دا رنی ہے۔ دھنواد کردا ہے۔ ایس نے ناں صرف پنجاب-ہریانہ بلکہ پورے بھارت دے کساناں مزدوراں نوں اپنے حقاں لئی آواز بلند کرن دا بل بخشیا ہے۔ ناں صرف لوکائی نوں جاگروک کیتا بلکہ حکمران سیاسی پارٹیاں نوں وی لوک ہتکاری سر چ گلّ کرن لئی مجبور کیتا ہے۔ اس مورچے نے نوجواناں دی سیاسی سمجھ نوں جاگ لائی ہے۔ دنیاں بھر دے سانجھیوالتا اتے سربتّ دے بھلے دے ہتیشی لوکاں وچ آس بجھی ہے۔ جتھیبندیاں دے اس کارج نے وچاردھارک وکھریویاں دے ہوندیاں وی ایہہ سانجھا اندولن ایس تھاں تے لے آندا ہے جس دا انجام جت ہی ہے۔
سبھے سانجھیوال سدائن، کوئی نہ دسے باہرا جیو۔ کسان مزدور ایکتا زندہ باد!
کامے: گردیپ دھالیوال، نوکرن نت، جسی سنگھا، سرمیت ماوی، اجیپال نت، جسدیپ سنگھ، ٹھکرال ایڈ ٹاگرا، نرندر بھنڈر، جتندر پنو
شاہ مکھی پراگے بارے: ٹرالی ٹائمز نوں چھپدے ہن مہینے توں اْتے ہو گیا ہے۔ کسان اندھولن دے نال جنم لے ایس اخبار وچوں کجھ چونویں مضمون اسیں ایس شاہ مْکھی پراگے وچ جوڑے ہن۔ جوڑنہار: ورندر سنگھ، سارہ کاظمی، وقاص بٹ، علی شیر، شمس رحمان۔
لڑانگے، جتانگے
اسیں پنجاب ’چ لمبی لڑائی لڑن توں بعد اڑیئل مودی سرکار نوں لیہ ’تے لیاؤن لئی نعرہ دتا سی 26-27 نومبر نوں دلی چلو۔
مودی سرکار نے ساڈے اعلان نوں پھوکا دبکا سمجھیا۔ اپنے ہریانے دے سنگھی مکھ-منتری کھٹڑ نوں سانوں ٹھلن-روکن دا حکم دے کے مودی نچنت ہو گیا کہ چلو ہن ایہہ مہینہ کھنڈنا پنجاب-ہریانہ بارڈر ’تے بیٹھنگے اتے اکّ-تھکّ کے گھراں نوں مڑ جانگے۔
پر ساڈے مشینری دے ماہر جوشیلے کسان نوجواناں نے اوہناں دیاں ساریاں سکیماں اتے پانی پھیر دتا۔ پہل ساڈے ہریانے والے نوجوان ویراں نے کیتی۔ اوہناں 25 نومبر نوں ہی انبالہ، کرنال اتے پانیپت وکھے کیتیاں پولیس دیاں مضبوط قلعیبندیاں نوں پلاں گھڑیاں وچّ ٹریکٹراں دے ٹائراں ہیٹھ درڑدے ہوئے، ماروتھل لنگھ کے دلی دیاں بروہاں اتے پہنچ دستک دے دتی۔
اوہناں توں پریرت ہو کے پنجاب دے نوجواناں اتے جتھیبند کساناں نے وی شمبھو، کھنوری، پہیوا، رتیا آدی سموہ ناکیاں نوں توڑدے ہوئے، اتھرو گیس اتے سرد موسم وچّ پانی دیاں بچھاڑاں دا ساہمنا کردیاں، ٹناں بھرے کنکریٹ بلاکاں، بیریکیڈاں، بلیڈ دی دھار ورگیاں کنڈیدار تاراں دیاں واڑاں، مٹی دے ڈھیراں، سڑکاں چ پٹیاں ڈونگھیاں کھائیاں اتے راہ روکن لئی کھڑے کیتے ٹپراں ٹرکاں نوں دھکدے-النگھدے اپنے ہریانوی کسان بھراواں دے موڈھے نال موڈھا لاؤن لئی دلی بارڈر اْتے آ دھمکے۔
پنجاب اتے ہریانہ دیاں درجناں کسان جتھیبندیاں دے جھنڈیاں نال سجیاں ترپالاں چ لپٹیاں ٹینکاں ورگیاں ٹرالیاں دا امکّ قافلہ، ٹریکٹراں دے سپیکر توں ونگارویاں سْراں وچّ گونجدے سنگھرش دا ہوکا دندے گیت، راشن-پانی سمیت نت ورتوں دیاں ہر ضروری چیزاں نال لیس ایہہ قافلہ سچ مچّ اک وار مڑ دلی فتح کرن لئی کسے شکتیشیل فوج دا پوری طرح انوشاسن اتے جتھیوند کوچ جاپدا ہے۔
پنجاب توں دلی تکّ اوہناں جرنیلی سڑکاں اْتے جنہاں اْتے عامَ دناں وچّ وی روزانہ سڑک حادثیاں وچّ درجناں جاناں جاندیاں نے واہو-داہی جنگ لڑدے ساڈے نوجوان کساناں نے اک وی حادثہ نہ کرکے ثابت کر دتا کہ اوہ صرف کھیتاں اتے گیتاں وچّ ہی کھیتی مشینری دی سچجی ورتوں دے ماہر نہیں ہن بلکہ اوہ اپنی اس مشینی مہارت دی ورتوں سڑکاں اتے سرکار خلاف سنگھرش وچّ کرن وچ وی کمال دے ماہر ہن۔ 26 توں 27 نومبر دے اس سمچے جنگی کوچ وچّ صرف اک کسان یودھا ضلع مانسا دے پنڈ خیالی چہلاں والی دا نوجوان دھنا سنگھ شہید ہو گیا۔ اوہ وی اندولنکاری دی کسے غلطی کارن نہیں، بلکہ اک وپارک ٹرکّ دے چالک دی کتاہی کارن۔
26 نومبر توں ہی دلی نوں پنجاب-ہریانہ، ہماچل اتے جموں -کشمیر نال جوڑدے کرنال تے روہتک والے دوویں پرمکھ نیشنل ہائیوے جام ہن پنج-چار دناں بعد یو.پی اتے اتراکھنڈ دے کساناں نے پورب ولّ جاندے دو ہور مکھ مارگ جام کر دتے۔ ہن سکیم ہے کہ مودی سرکار دے حلق چ پھانا ٹھوکن لئی جے پور تے آگرہ والے دکھن-پچھم دے دوویں راہاں نوں وی 14 دسمبر توں چکا جام کیتا جاوے۔ نتیجہ کسے وی ورگ دی حقی گلّ سنن توں پوری طرحاں انکاری رہن والی مودی سرکار، ساڈے کسان آگوآں ولوں اندولن دیاں پرمکھ منگاں اتے سارے دبا اتے گودی میڈیا دے کوڑ پرچار دے باو جود چٹان وانگ ڈٹی ہوئی ہے۔ اس لئی ہن الٹا پرچار دے داء -پیچ وجوں ہی صحیح مودی سرکار دیش دے اندولنکاری کساناں نوں گل بات لئی وار-وار اپیلاں کرن لئی مجبور ہے۔
اندولنکاری نوجوان، بزرگ، مرد، عورتاں اتے بچے بناں کسے اتاولیپن تے بھڑکاہٹ توں پوری شانتی نال اپنے“گھیرا ڈالو – ڈیرہ ڈالو”ستیاگرہِ اتے ڈٹے ہوئے ہن۔ ہریانہ، پنجاب، دلی اتے ہورناں صوبیاں دے کسان، آڑتی، دوکاندار، وپاری، سماجک-دھارمک سنستھاواں اتے عامَ لوک دل کھول کے اندولنکاری کساناں دی ہر طرحاں دی انکیاسی مدد کر رہے ہن۔
پنجاب اتے دیش-ودیش دے میڈیئے دا ایماندار اتے نرپکھّ حصہ، اندولن دیاں صحیح اتے پریرنادائک سوچناواں اتے درش پوری دنیا دے ساہمنے پہنچا رہا ہے۔ دیش دے نال-نال پوری دنیا وچوں جنتا تے بہت سارے دیشاں دیاں سرکاراں ولوں وی اس حقی اتے امنپورن کسان سنگھرش نوں ویاپک حمایت مل رہی ہے۔ اس دباء ہیٹھ مودی سرکار بے شکّ پچھے ہٹن لئی تاں مجبور ہے پر اپنی گھور کارپوریٹپرست فرقو تے فاسسٹ وچاردھارا کارن، ایہہ حالے وی تنّ کھیتی قنوناں نوں پوری طرحاں ردّ کرن لئی تیار نہیں۔ کھولھ کے اندولنکاری کساناں دی ہر طرحاں دی انکیاسی مدد کر رہے ہن۔
الٹا اوہ اس اندھولن نوں بدنام کرن اتے اپنے پِٹھوواں راہیں پْھٹ پاون ورگیاں کمینیاں چالاں چل رہی ہے۔ اوہ اندولن نوں کسے وی بہانے ہنسک بناون اتے اسنوں حملے دا نشانہ بناون دا موقع تاڑ رہی ہے۔ اوہ کساناں وچ اپنے بھڑکاو ایجنٹ واڑ کے جاں جن متھ کے ٹکرا کروا کے اس اتے انمنکھی حملہ کرن نوں واجب ٹھہراون دی فراق وچ ہے۔
کسان ویرو، اکجٹ رہو اتے ہر طرح دے بھڑکاہٹ توں سچیت رہو۔ ستھانک لوکاں نال اپنا پیار اتے سہیوگ بناء رکھو۔ ہر طرحاں دے پنگیباز تے بھڑکاؤ عنصراں توں ساودھان رہو، فضول دیاں پھڑھاں جاں چکویاں گلاں جاں ہورناں نالوں نکھیڑن والے اعلاناں اتے نعریاں توں بچو۔ ساڈے اکجٹّ، انشاست اتے امنپورن اندولناں نوں مودی سرکار تاں کی ظالم سامراجی انگریز سرکار وی کچل نہیں سی سکی۔
ہن وی ایہہ ساڈی شانتی، صبر اتے انشاسن دی پرکھ دا وقت ہے۔ سو ہر بھڑکاہٹ اتے فْٹ پاو سازش نوں دھیرج اتے چوکسی نال ناکام کردیاں اس چمتکاری نعرے اتے ٹکے رہو: لڑانگے، جتانگے
